Interviews
Interviews vormen een rijke maar subjectieve historische bron; vooral als het gaat om gebeurtenissen die zeer ingrijpend en levensbepalend zijn geweest. Het menselijk geheugen is immers niet alleen selectief en flexibel maar kan zich ook nog eens aanpassen aan dominante herinneringstradities. Na de oorlog verworven kennis kan ongewild verweven worden met de eigen herinnering en daardoor een diffuus beeld scheppen. Tegelijk staan gebeurtenissen die iemands leven bepalend hebben beïnvloed voor altijd diep in het geheugen gegrift.
Eigen waarnemingen worden opgedaan terwijl de persoon in kwestie midden in de gebeurtenissen staat, hetgeen een overzichtelijke kijk op oorzaken en verbanden bemoeilijkt. Illustratief in dit verband zijn de uiteenlopende schattingen die de geïnterviewden geven van de aantallen vermoorde en ontsnapte gevangenen.
De interviews dienen - hoe informatief en fascinerend ook - kritisch benaderd te worden. De kracht van deze vraaggesprekken ligt in de mogelijkheid de ervaringen onderling in vergelijkend perspectief te plaatsen, waarbij de (wetenschappelijk) onderzoeker de uit interviews verkregen informatie dient te toetsen aan andere historische bronnen.
De interviews met de overlevenden van Sobibor zijn gefilmd in 1983 en 1984. In deze periode vond in het West-Duitse Hagen het proces plaats tegen de kampbeul Karl Frenzel. Als verslaggever van het dagblad Het Vrije Volk woonde Jules Schelvis, zelf overlevende van Sobibor, het proces bij. Hij was vergezeld van Dunya Breur (†2009), een kenner van de Slavische talen, die het proces volgde voor een filmmaatschappij.
Uit Amerika, Israel, Brazilië en Australië kwamen overlevenden om tijdens het proces te getuigen. Met zelf gekochte video-apparatuur maakten Schelvis en Breur filmopnames van deze overlevenden. Schelvis bediende de camera en Breur deed de interviews. Sommige interviews zijn later thuis bij Schelvis, in Tricht, opgenomen. Voor de gesprekken met Alexander Petsjerski en Arkady Wajspapir reisden Schelvis en Breur af naar het Russische Rostov aan de Don.
Samen met Dunya Breur voerde Jules Schelvis aanvullende gesprekken met twee Poolse omwonenden en een overlevende van de opstand in het crematorium van Auschwitz-Birkenau. Ook deze vraaggesprekken zijn op sobiborinterviews.nl te zien. 
Ter gelegenheid van de presentatie van de website op 20 juli 2010 in de Hollandsche Schouwburg vertelde Jules Schelvis over het totstandkomen van de interviews. Klik hier om zijn verhaal te beluisteren.
De oorspronkelijk op VHS-videobanden opgenomen interviews zijn gedigitaliseerd met subsidie van het Programma Erfgoed van de Oorlog van het ministerie van VWS, dat ook deze website heeft mogelijk gemaakt.
Voor het afluisteren van de interviews is QuickTime nodig. U kunt dat programma hier downloaden.
