Jacob van Moppes

Jacob van Moppes (Amsterdam 18 augustus 1876) was slager van beroep. Door het zware sjouwwerk bij het slachthuis raakte hij enthousiast voor de krachtsport. Als achttienjarige meldde hij zich als lid van de Amsterdamsche Athletenclub "Kracht door Oefening". Zes weken eerder, op 1 mei 1895, was deze vereniging opgericht door hoofdzakelijk joodse worstelaars en gewichtheffers. Hun oefenlokaal was gevestigd in Café de Unie aan de Rapenburg. Jacob van Moppes ontpopte zich tot een geducht worstelaar: binnen een jaar wist hij een partij te winnen van een veel zwaardere tegenstander. Ook verbaal wist hij zich te weren: tijdens een toernooi in het Rotterdamse Tivoli in oktober 1899 legde de jury hem een schorsing op van twee jaar omdat hij protest had gemaakt tegen een beslissing.

Al een jaar na zijn toetreding werd hij voorzitter van Kracht door Oefening; een functie die hij bijna vijftig jaar zou vervullen. Op 12 juli 1903 was hij één van de mannen die de Nederlandsche Krachtsportbond oprichtte in café "De Sport" aan het Hoge Zand te Den Haag. Twee jaar later werd hij uitgeroepen tot voorzitter van het district Amsterdam en omstreken waarin negen verenigingen hun krachten hadden gebundeld. Tijdens een van de ledenvergaderingen liep hij de zaal binnen met kleurrijke linten over zijn schouders gedrapeerd, een steek met gouden franje op zijn hoofd en een versierde staf in zijn hand. Tot de verbaasde aanwezigen sprak hij olijk: "ik stel u voor de toekomstige kampioen van Nederland". Inderdaad was hij succesvol op de mat, hij wist twintig prijzen bij elkaar te worstelen.

In 1908 nam Jacob van Moppes deel aan de Olympische Spelen in Londen. Al tijdens oefenwedstrijden in Haarlem toonde hij zijn goede vorm: op een "zoelen zomeravond" in juni dat jaar won hij in 17 seconden van zijn tegenstander. Om zich verder voor te bereiden nam hij op eigen kosten deel aan de vele pre-Olympische worsteltoernooien die in Londen gehouden werden. Hij wist hierbij een zilveren beker te veroveren, voor een lichtgewicht wiens tegenstanders soms tot twintig kilo zwaarder waren, geen geringe prestatie. De spelregels tijdens de Olympische Spelen weken echter af van wat hij gewend was. De door hem geoefende worstelgrepen bleken verboden met als gevolg dat hij al in de eerste ronde werd uitgeschakeld. Met één regel besteedde de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant van 25 juli 1908 aandacht aan zijn Olympisch optreden: "gister werd bij het Grieksch-Romeinsche worstelen, licht gewicht, in de eerste ronde van Moppes (Nederlander) gelegd door Teger (Hongaar)". Het officiële rapport van de vierde Olympische Spelen vermeldt een uitgebreider verslag van de wedstrijd. De eerste minuten deden beide worstelaars felle uitvallen naar elkaar, waarna de Hongaarse tegenstander Van Moppes onder zich wist te krijgen. Ondanks een ingezette armklem en gebruik van zijn lichaamsgewicht, lukte het Teger echter niet om de schouders van Van Moppes op de mat te krijgen. Uiteindelijk won de Hongaar op punten.

Ergens in de jaren voor de Eerste Wereldoorlog stopte Jacob van Moppes met professioneel worstelen. Als bondsbestuurder zou hij nog enkele jaren aanblijven en bij wedstrijden trad hij op als kamprechter. Voorzitter van Kracht door Oefening zou hij zelfs blijven tot vlak voor zijn deportatie in 1943.

In mei 1915 vierde Kracht door Oefening als"oudste Krachtsport-vereeniging hier te lande" zijn twintigjarig jubileum. Het tijdschrift Revue der Sporten kenschetste de "ijverige leider en voorzitter" Jacob van Moppes als een persoon met een "gemoedelijk karakter", als sportman een "voorbeeld voor anderen", als jurylid "nauwgezet" en als bestuurder "slagvaardig en ongenadig streng". Vanwege zijn ervaring was hij bij alle wedstrijden een vraagbaak voor alle deelnemers en, zo stelde Revue der Sporten vast, "talrijk zijn de prijzen, die door hem in ontmoetingen van zeer ongelijke gewichtsverdeeling werden behaald". Gelijktijdig werd Jacob van Moppes gehuldigd omdat hijzich twintig jaar als sporter en bestuurder van KdO had ingezet. Hij kreeg een zilveren beker en mocht een "schoorsteengarnituur voorzien van krachtvoorstellingen" in ontvangst nemen.

Jacob van Moppes trouwde op 9 juli 1902 met Sara Haringman (Amsterdam 15 juli 1861). Na haar overlijden in april 1930 trouwde hij op 27 mei 1931 met Mietje Haringman (Amsterdam 20 oktober 1885). Begin februari 1941 woonde het echtpaar aan de de Nieuwe Kerkstraat 37-1.

In de nacht van 18 maart 1943 kwam het echtpaar met tweehonderdvijftig andere Amsterdamse joden aan in Westerbork. Jacob en Mietje van Moppes werden met vijfennegentig anderen samengepakt in barak 63. Op 26 maart 1943 werden Jacob van Moppes en zijn vrouw Mietje Haringman in Sobibor om het leven gebracht.

bron:
Wolters R. en E. Holtman (red.), 100 jaar krachtsport in 17 sterke verhalen, jubileumuitgave van de Koninklijke Nederlandse Krachtsport en Fitnessfederatie ter gelegenheid van haar 100-jarig bestaan(Amsterdam 2003) blz. 19, 21, 32-37